آدرس غلط ندهید؛ چاپ پول تنها عامل افزایش تورم در کشور نیست!

به گزارش راهبرد معاصر، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه اخیر خود با شبکه سه سیما گفته است: «بگذارید با مردم شفاف باشیم برای مثال در سال ۹۸ و ۹۹ بخش‌هایی از بودجه دولت از طریق درآمد‌های تسعیر صندوق توسعه ملی تأمین شد که به زبان ساده‌تر به معنای چاپ پول است که نتیجه اش تورم خواهد بود، اما در بانک مرکزی با توجه به کسری‌های بودجه کاری غیر از این نمی‌توانستیم انجام دهیم.» اظهارات اخیر همتی درباره جبران کسری بودجه دولت با چاپ پول که به یک حساب جنجالی تبدیل شد ، سرانجام واکنش بانک مرکزی را به دنبال داشت. بانک مرکزی گفت که اگرچه پول چاپ کرده است، اما سیاست گذاران (دولت و مجلس) توسط “قانون” مجبور به این کار شده اند. در همین خصوص راهبرد معاصر با آلبرت بغزیان تحلیلگر مسائل اقتصادی و مدرس دانشگاه به گفتگو نشسته است، در ادامه این مطلب تحلیل وی از اظهارات رییس کل بانک مرکزی را می‌خوانیم:

آلبرت بغزیان تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با راهبرد معاصر، درباره اظهارات اخیر رییس بانک مرکزی در خصوص چاپ پول گفت: جالب این است که اگر فرض کنید مسئول دیگری صحبت از چاپ پول کند ما می‌گوییم علتی را که دست او نبوده شناسایی کرده است ولی چاپ پول دست بانک مرکزی است. یعنی آقای همتی اگر عنوان می‌کنند دلیل تورم را چاپ پول می‌بینم، این سوال در ذهن ایجاد می‌شود که چه کسی چاپ کرده؟ خود بانک مرکزی چاپ کرده است. اظهارات وی عذر بدتر از گناه است. می‌گوید نقدینگی ایجاد تورم کرده و این نقدینگی از طریق چاپ پول ایجاد شده و خود متولی این امر است. یعنی این تصمیم و اقدام یک کار غیر کارشناسی و غیرحرفه‌ای بوده است. البته این احتمال نیز وجود دارد که وی بالاجبار این اقدام را انجام داده  و اکنون این موضوع را به صورت عمدی عنوان می‌کنند.

وی در ادامه با اشاره به اظهارات مسئولان دولتی عنوان کرد: تامین بخشی از بودجه طبق روال گذشته توسط دولت با چاپ پول صورت گرفته است و این امری سابقه دار در دولت‌ها بوده، اما این‌که برخی از آقایان در دولت عنوان می‌کنند؛ افزایش افسار گسیخته تورم تنها نتیجه چاپ پول بوده، اشتباه است. چاپ پول به تنهایی نمی‌تواند در اقتصاد اینگونه آثار تورمی برجای بگذارد، چراکه تزریق پول به اقتصاد در کشور موجب افزایش سرمایه‌گذاری در امر تولید و به تبع آن افزایش گردش مالی در بخش‌های مختلف اقتصاد خواهد بود و در نهایت این سرمایه‌ها به خزانه دولت برگشت داده می‌شود، اما در عوض سرانه تولید، دریافت مالیات و درآمد دولت را افزایش می‌دهد. بنظر بنده یکی از دلایل چاپ پول را می‌توان تغییرات نرخ ارز و افزایش هزینه‌های دولت عنوان کرد، دولت برای جبران هزینه‌های خود به چاپ پول روی آورده است. نتیجه این چاپ پول نیز همانطور که مشاهده می‌کنید، افزایش تورم و فشار‌های  اقتصادی و معیشتی به مردم بوده است.

بغزیان ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت، افزایش پول و نقدینگی در کشور تقاضا را افزایش می‌دهد، و به تبع آن تورم نیز افزایش می‌یابد، اما اگر تمام افزایش تورم به گردن افزایش نقدینیگی و چاپ پول است، چرا نقدینیگی را کاهش نمی‌دهند؟! بانک مرکزی باید پاسخگو باشد، که چه هدفی را در افزایش نقدینگی با چاپ پول دنبال کرده ‌است، بایستی پاسخ دهد چرا نتایج چاپ پول در کشور را در نظر نگرفته و اقدامات اقتصادی برای کاهش تورم را انجام نداده است. ضمن این که باید گفت سیاست‌های بانک مرکزی برخلاف اظهارات مسئولان آن اصلا انقباضی نیست؛ نمونه آن چاپ پول و فروش اوراق به بانک‌ها و صندوق‌ها است که خود گواه این امر است که سیاست‌های بانک مرکزی کاملا انبساطی است. بنده هنوز متوجه اهداف آقای همتی از بیان اینگونه اظهارات نشدم. آیا وی با اینگونه اظهارات درصدد آن است تا خود را مقصر تورم دو رقمی معرفی ‌کند!؟  یا اعتراف کرده است این حجم از نقدینگی را من به جامعه تزریق کردم.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که با توجه به این اتفاق و افزایش تورم راهکار برای کاهش تورم در کشور چیست؟ اظهار داشت: دلیل تورم تنها چاپ پول نیست. چاپ پول معلول شرایط است. شرایطی که ایجاد شده ناشی از تحریم است. بنابراین دولت باید به سمت دور زدن تحریم‌ها یا رفع آن حرکت کند. اگر دور زدن و رفع تحریم‌ها برای دولت امکان‌پذیر نیست بایستی آن را کنار بگذارد و روش‌های دیگر را امتحانم کند. سیاست‌های دولت باید بگونه‌ای باشد تا نرخ ارز کاهش یابد، کاهش نرخ ارز باعث کاهش هزینه‌ تولید و افزایش تولید درکشور خواهد شد. این افزایش تولید تورم را نه تنها کاهش نمی‌دهد کهخ می‌تواند آن را منفی کند. باید توجه داشت کاهش قیمت کالاها تنها علاج برای مدیریت بازار نیست، باید قدرت خرید مردم افزایش یابد. رهبر معظم انقلاب بهترنی گزینه را برای سامان بخشی به وضعیت اقتصادی کشور عنوان کردند، ایشان با نام گذاری سال جدید ( تولید، مانع‌زدایی‌ها و پشتیبانی‌ها) بار دیگر بر افزایش تولید در کشور و همچنین رفع موانع آن تاکید داشتند که به نظر من بهترین نسخه برای علاج اقتصاد کشور در برهه کنونی است.  

 باید نرخ ارز را کاهش دهد که هزینه تولید کاهش یابد که تورم نه تنها افزایش نیابد بلکه منفی شود یعنی قیمت ها کاهش یابد. یعنی صرفاً توقف قیمت ها نمی تواند دردی از مردم دوا کند چون قدرت خرید را ندارند. بنابراین کاهش تورم بحث تولید است که باید به صرفه باشد یعنی هزینه تولید کاهش یابد که مقام معظم رهبری اشاره کردند پشتیبانی از تولید و رفع موانع اتفاق افتد.

او در پایان خاطر نشان کرد: کارشناسان رفع موانع تولید را سال‌ها است تاکید کرده‌اند ولی کماکان وجود دارد. اگر از پشتیبانی بانکی صحبت می‌کنیم پشتیبانی بانکی که وجود ندارد، پشتیبانی بورسی نیز سال گذشته دولت با تصمیماتی که در بازار سرمایه اتخاذ کرد به نوعی تخریب کرد و این بازار در افکار عمومی اعتبار خود را از دست داده است. پشتیبانی ارزی نیز با 4200 تومان برای واردات لوازم آرایش و خودرو و غیره اختصاص داده شد که این هم زینت افراد ثروتمند شده است. بنابراین اگر می خواهیم تورم را کاهش دهیم و امسال تورم نداشته باشیم که دلیلی نیز برای تورم وجود ندارد باید موانع تولید را رفع کنیم، از تولید حمایت کنیم زیرا در سال جدید نه تحریم جدیدی مانده که وضع شود و دیگر بهانه‌ای وجود دارد.